Kulturit naapinnerat oqaatsillu

Naatsumik oqaatigalugu kulturit naapinnerat pisarpoq assigiinngissutsit imminnut naapikkaangata. Tassaasinnaapput oqaatsinut, nunamit suminngaanneernermut, inooriaatsinut, peroriartornermut allanulluunniit naleqqiullugu assigiinngissutsit. Efterskolernerminni atuartut kulturit assigiinngitsut naapinneri misigisassavaat.

Atuartut amerlasuut efterskolerniarlutik toqqaannginnerminni piffissami sivikinnerusumi sivisunerusumiluunniit Danmarkimiinnikuusarput – assersuutigalugu ilaat ilaquttatik ilagalugit aasaanerani Danmarkimut feeriarnikuusarput – kisianni ukioq ilivitsoq naallugu Danmarkimi najugaqarlunilu atuarneq ilaquttat feeriaqatigineranni aallaanerujussuuvoq – tamannalu atuartup piareersimaffigisariaqarpaa.

Kalaallit atuartut Danmarkimi efterskolimi aallartikkaangamik amerlanerpaat oqaatsitigut kulturikkullu sungiusimasaminnit allaanerujussuarmiilersarput. Inuit amerlasuut nutaarluinnaallu ulloq unnuarlu kaajallallugu peqatigilersarpaat aammalu misigilissallugu oqaatsit, iliuuserisartakkat, ileqqut aamma inuit imminnut pissuseqariaasiat Kalaallit Nunaanni sungiusimasaminnit arlalitsigut allaanerusut. Tamanna unamminartuusinnaavoq annertooq qasunartorlu, inuuneq tamaat inuiaqatigiinnguani eqqissisimasuni ilaquttat ikinngutillu ilagalugit inuusimagaanni.
Soorunami atuartut kalaallit Danmarkimi efterskolimiinnermik sungiussilluarsinnaapput, kisianni atuartut piareersimaffigisariaqarpaat tamanna ilaannikkut ajornakusoorsinnaammat aammalu piareersimaffigisariaqarlugu sungiussilluarniarlutik namminneq suliniuteqartariaqarnertik.

Atuartut ilaannut nunamut nutaamut, kulturimut takornartamut ilaatigullu oqaatsinik takornartanik atuiffiusumut nuunneq ajornakusoorsinnaavoq – atuartunulli allanut ajornartorsiutaanaviarani.

Filmini ukunani: Uninnak – Sungiussiartuaarit / Fald til – i stedet for at falde fra kalaallit ilinniartut inersimasut kulturit naapinneri unamminartullu Danmarkimi ilinniarnerminni misigisimasamik ilaat oqaluttuarivaat. Ilinniartut inersimasut filmini takutinneqaraluartut misilittagaat kalaallit Danmarkimi efterskolimi aallartinnerminni unammilligassaannut assingupput.

Efterskolit ilimagisarivaat atuartut ima qallunaatut paasinnillutillu oqalussinnaassasut oqaatsit ulluinnarni oqaatsitut atorsinnaallugit aamma atuartitsissutini sammisaqartitsinernilu tamani malinnaasinnaallutik. Atuartut efterskolimi aallartinnerminni kukkuneqanngitsumik qallunaatut paasinnillutillu oqalussinnaanissaat ilimagisaanngilaq - soorunami efterskolernerup ingerlanerani atuartup qallunaat oqaasiinik piginnaasaminik pitsanngorsaanissaa inissaqartinneqarpoq.
Efterskolit ilaasa qallunaat oqaasiisa oqaatsit aappaattut ilinniartitsissutiginissaat neqeroorutigisarpaat tamatumanilu atuartup qallunaat oqaasiinik piginnaasaminik annertusaanissaa qitiutinneqartarpoq.

Efterskolinit nalunaarutigineqartartut ersersippaat atuartut kalaallit efterskolimi aallartinnerminni qallunaat oqaasiinik piginnaariigaat assigiinngittaqisut. Tamanna nikerarsinnaavoq atuartunit qallunaat oqaasiinik ilitsoqqussaralugu oqaasilinnit imaluunniit kukkuneqanngitsumik qallunaatut oqalussinnaasunit - atuartunut qallunaat oqaasiinik piginnaasaqanngingajavittunut efterskolimilu aallartinnerminni annertuunik oqaatsitigut ajornartorsiuteqartunut.

Kalaallit atuartut ilaannut meeqqat atuarfianni qallunaat oqaasiinik atuartinneqarluni tiimeqarnerni taamaallaat qallunaat oqaasiinik sammisaqarsimanermiit ikaarsaariarneq annertoqaaq unamminartoqartaqalunilu.
Qallunaat oqaasiinik ilinniartinneqarluni tiimit avataasigut atuisanngitsut amerlapput. Atuartut amerlasuut kalaallisut ilitsoqqussaralugu oqaatsitik kisiisa meeqqat atuarfianni, sunngiffimminni angerlarsimaffimminnilu atortarpaat.
Atuartunut taakkununnga imaannaanngitsorujussuusinnaavoq efterskolimiilerneq, ullaamiit unnummut atuartitaanermi, sammisaqartitsinerni ataatsimooqatigiinnernilu qallunaatuinnaq oqaluffiusunik avatangiiseqarluni – tamannalu atuartunit ataasiakkaanit annertuumik piumasaqarfiusutut misigineqarsinnaavoq.

Efterskolertussat piareersimaffigisariaqarpaat oqaatsinik atuiniarneq – annermik ukiup atuarfiusup aallartinnerani – ajornartorsiutinik, paatsoornernik immaqalu atuarfiup atuaqatillu akornanni attaveqatigiinniarnermi puullaaqinartunik nassataqarsinnaammat.

Atuartup ammaffigisariaqarpaa allat ikinngutit inersimasulluunniit oqaatsitigut ikioqqulluni saaffiginissaat arlaatigut nalornissuteqaruni paasinngisaqaruniluunniit. Ingerlaannaq aperinissaq pitsaanerpaasarpoq, paatsoornerit pileqqunagit.

Oqaatsitigut ajornartorsiortaraluarlutik taakkualu nassatarisaannik puullaaqilaartaraluarlutik kalaallit efterskolertut amerlanersaat efterskolernermik naammassinerani qallunaat oqaasiinut annertuumik pikkorinnerulersimanertik oqariartuutigisarpaat. Ilaasa qallunaat oqaasiisa paasinissaat atornissaallu pikkoriffiginerulersimasarpaat oqaatsillu ataasiakkaat amerlanerit ilikkarsimasarlugit allat qallunaatut allannermut pikkorinnerulersimasarput – minnerunngitsumillu qallunaatut oqalunnissamut naleqqiullugu sapiissuseqarnerulersimasarlutik.

Atuartup app-i una mobiiliminut tabletiminulluunniit ikussinnaavaa: ”Ordbogit”, taamaalilluni atuartoq piffissap annersaa kalaallisut-qallunaatut ordbogimik takoriaannarmik peqalissaaq. Tamatuma saniatigut kalaallisut-qallunaatut ordbogi: DAKA qarasaasiami browserikkut iserfigineqarsinnaavoq – tamanna assersuutigalugu atuartup ilinniagassalerinerinerani iluaqutaasinnaavoq.

Atuartup eqqumaffigisariaqarpaa efterskolimi atuaqatini ilinniartitsisullu Nunatsinni kiinnatsinnik timitsinnillu atuilluta attaveqartarnerput nalummassuk – taamaammat kiinnatta pissusilersortinnera qanoq isumaqarnersoq paasinavianngilaat. Taamaammat nipivit atornissaa eqqaamajuk, ikinngutitilluunniit ilinniartillugit qanoq kiinarput timerpullu attaveqatigiinnermut atortarneripput.

Ukiut tamaasa atuartoqartarpoq efterskoliminnik sungiussineq sapersunik – tamanna atuartunut kalaallinut qallunaanullu atuuppoq. Atuartunut kalaallinut tamani pissutaasinnaapput oqaatsitigut, kulturit naapinneranni, ilinniagassatigut imaluunniit inuttut ajornartorsiutit.
Atuartut taakku ilaat efterskolimut allamut nuuttarput, allallu atuarnertik unitsiinnarlugu Nunatsinnut angerlaannartarlutik. Efterskolimut allamut nuunnermut uniinnarnermulluunniit sunaluunniit pissutaagaluarpat, tamanna atuartumik ajorsartutut misigititsisinnaavoq – tamannalu angajoqqaat eqqumaffigisariaqarpaat.

Pingaaruteqartorujussuuvoq angajoqqaat atuartullu ilinniartitsisumik angajullernut siunnersuisartumik/ilitsersuisartumik oqaloqateqarnissaat, oqaloqatigiinnerminnilu atuartumit Danmarkimi efterskolernerani suut ilimagisaanerisa eqqartornissaat – ilinniagassatigut, oqaatsitigut, inooqatigiissutsikkut aamma pisussaaffiit efterskolillu malittarisassaasa eqquutsinnissaannut naleqqiullugu. Aamma oqallisigisariaqarpoq, Danmarkimi efterskolernermi ulluinnarni unamminartut takkuttartut, atuartup qanoq pissuseqarfiginiarnerai – taamaaliornikkut pinngitsoorneqarsinnaavoq atuartup efterskolimut allamut nuuttariaqalernermini uniinnarnerminiluunniit ajorsartitaasutut misiginissaa.

Efterskolit ilisimavaat Kalaallit Nunaata Danmarkillu akornanni oqaatsitigut kulturikkullu assigiinngitsoqartoq, tamannalu kalaallinik atuartunik sullissinerminni soorunami eqqumaffigisarpaat. Kisianni aamma imaassinnaavoq oqaatsitigut kulturikkullu assigiinngissutsit atuartut kalaallit misigisaat efterskolit misigisaanniit annerusut, taamaammallu paatsooqatigiittoqarsinnaalluni, atuartup efterskolillu tungaanniit. Atuartoq paatsoorneqartutut misigiguni pingaartuuvoq efterskolimik imaluunniit ilinniartitsisuminik attaveqaataasartumik oqaloqateqarnissaa – immaqa angajoqqaat, ilaqutariit attaveqaataasartut imaluunniit Kalaallit Illuat ikiorsiullugit.

Oqaatsitigut ajornartorsiortoqaraluarpalluunniit aamma kulturit naapinnerat unamminaraluarpalluunniit, efterskolimiinnerup pitsaasumik kinguneqarnissaanut pingaartuuvoq, atuartup imminut annertuunik piumaffiginissaa, ukiorlu nuannersooqqullugu sapinngisannguaminik iliuuseqartarnissaminut piareersimanissaa.