airplanebooksbriefcase business cogs cross election entertainment fish house law lockmedicalpeopleselfservices socialtax
Iserfissaq

Silamiut - Kalaallit itsarsuarnisaq oqaluttuarisaanerat

Fagi: Oqaluttuarisaaneq
Formati: Atuagaq naqitaq  (qupp.289)
Link: silamiut.systime.dk/
Atuakkiortut: Klaus Norman Engelbrechtsen og Mikkel Ring Jørgensen
ISBN: 978-87-93181-07-6

Allaatiginninneq
Una atuagaq inuiaqatigiit itsarsuarnitsat assigiinngitsut ineriartornerillu Kalaallit Nunaani inuit nunasiartoqqaarneranit ukiut 4500 matuma siorna 1800-kkut tungaanut oqaluttuarai.
Inuit tamarmik silamiusimapput – pinngortitami najugaqarlutik. Inuit tamarmik Kalaallit Nunaanniittut nunasisuusimapputtaaq, kisianni assinganik kingoqqissuuteqaratik assinganilluunniit assartuuteqaratik. Kikkunnut tamanut piniarneq pingaaruteqarsimavoq, nomadeitut piniartutulluunniit- naasorissaasutut inuusimagaluaraanni pingaaruteqarpoq. Taamaattumik silaannaap allanngoriartornerit kikkut tamarmik sunnerpai, kinguneraalu kulturini tamani ineriartorneq. Allat ineriartortut aningaasaqarnermit ineriartornermit atortussalluunniit nutaat pissarsiarisinnaanera peqqutigaa. Inuit upperisaat assigiinngikkaluarlutik tamarmik inuttut aaqqissuusaqarput nunarsuarmullu paasinnittariaaseqarlutik, inuunerminni isumaqartitsisartut.

Inuit Kalaallit Nunaanni amerlasooriarlutik ineriartoreersimapput, suli europamiut niuerneq – ajoqersuisarfiillu pilersinneqanngitsut. Inuit europamiunit avannaamioqatigiinnillu nagguik akornanni naapinnerit aamma amerlasooriaq pereersimavoq, inuillu europamiut pequtaat pigilereersimavaat, suli niuertut kujataani pilersitsinnginnerminni.
Ukioq 1721 kingorna kristumiussuseq kikkunnut tamanut Kalaallit Nunaanni najoqqutarineqalerpoq. Kinaassutsit nutaat Kalaallit Nunaanni pilerput, inuit nomadeitut inuujunnaarmata, qineramikku ajoqit ajoqersuisut malissallugit ilaqutariillu europamiut angutinit kalaallillu arnat atalermata. 1900-kkunni Thulekulturi ineriartorsimavoq.  

Inuiaqatigiit kristumiu inooriaaseq europamiullu eqqarsartariaasiat iluseriaasiallu akoorilersimapput, kingornalu kalaaliussuseq siulleq isumassarsiarineqarpoq. Kalaallit inuiaqatigiit nutaat  inuiannut kulturikkullu assigiinngillat, taamaattumillu inuiaqatigiinni assigiinngitsunit iluseriaaseqarput, periuuseqarlutik iliuuseqarlutillu. Ineriartornera uninngisaannarpoq, kisiannili siunissami ingerlaarluni.   

 

 

Kingullermik nutarterneqarpoq: 02. marts 2020