Oqaluttuarisaaneq

(Atuarfimmi atuartitsissutini atuartitsissutinilu qanitariissuni alloriarfiit siunertaat aamma atuartitsissutit siunertaat kiisalu ilikkagassatut anguniagassat pillugit Namminersornerullutik Oqartussat nalunaarutaanni § 18 tunngavigalugu.)
§ 18. Atuartitsinerup siunertaraa, atuartut oqaluttuarisaanermut tunngaviusumik
allaaserinneriaatsit nassuiaariaatsillu atornissaat piginnaaneqarfigilissagaat. Atuartut ukiunik
tulleriiaarillutik pingaarnersiuisinnaanerat atuartitsinerup inerisassavai, oqaluttuarisaanermi
ataqatigiiffiit pillugit ilisimasaat taakkunanngalu paasinninnerat annertusassallugu, paasisanillu taakkunannga ulluinnarni inuiaqatigiinnilu inuunerminni atuisinnaanissaannik sungiusarlugit.
Imm. 2. Atuartitsinerup kingunerisa ilagissavaat atuartut namminneq oqaluttuarisaanikkut
kulturikkullu atassuteqarfigisaminnik paasinninnerat kinaassuserlu pillugu namminneq
ilisimaarinninnerannik annertusaanerat kiisalu oqaluttuarisaanermik ilisimaarinninneq
qaammaasaqarnerlu aqqutigalugit akisussaaffitik tigusinnaassagaat. Aammattaaq atuartitsinerup kingunerisa ilagissavaat, atuartut apersuusersuisinnaanerminnik ineriartortitsinissaat aamma sumiiffinni ataasiakkaani, nunagisami nunarsuarmilu tamarmi oqaluttuarisaanermut tunngatillugu oqaatigineqartartut ajornartorsiutillu pillugit isummertarnissaat. Atuartut atuartitsissutip periarfissarititai pillugit ilisimaarinninnertik ineriartortissavaat.
Imm. 3 Atuartitsinerup atuartut oqaluttuarisaaneq pillugu ilisimaarinninnerat kinaassutsimillu
misiginerat annertusassavai, paasisaqartissalugillu nammineq inuunerminni atugarisaat
inuiaqatigiillu oqaluttuarisaanikkut pilersitaasut, inuiaqatigiinnillu akuuffigisaminnik
paasinninnissaannut tunngavilissallugit, tamatumunnga ilanngullugu politikkip oqaluttuarisaanerullu imminnut sunneqatigiittarnerat iliuuseqarnissamullu periarfissaminnik eqqarsaatiginnissinnaanerat.
Imm. 4. Atuartitsinerup atuartut paasinnilersissavai, oqaluttuarisaanermi pisut ineriartornerannik imminnullu ataqatigiinnerannik, tamannalu aqqutigalugu ukiut ingerlanerini inuit inuunerannik inuunerminnilu atugarisaannik paasinninnerat annertusarlugu. Atuartitsinerup atuartut oqaluttuarisaanermi ilisimasaqarfissatigut pingaarnerusunik paasinnissinnaanissaat itisilerisinnaanissaallu periarfississavai aammalu atajuarnermik allanngoriartortarnermillu paasinninnerat annertusassallugu.

Siunertaq pillugu oqaaseqaat
Siunertaq ima aaqqissugaavoq:
Imm. 1-imi pineqarput atuartup atuarnermini piginnaasassai tigussaasut – atuartitsissutissarpiaat.
Imm. 2-mi pineqarput atuartup oqaluttuarisaanermi piginnaasami inuttut ineriartuutissaminut,
kinaassutsimi nukittorsarnissaanut ilivitsuunissaminullu atornissai – inummi namminermiittut.
Imm. 3-mi pineqarput atuartup allanik suleqateqarluni inuit allat paasinissaanut piginnaasaminik atuinissaa - inoqateqarneq
Imm. 4-mi pineqarput atuartup sumiiffimmini inuiaallu akornanni inuiaqatigiinni inuit inuunerannik atugaannillu paasininnissaminut piginnaasaminik ineriartortitsillunilu atuinissaa – ataavartunik allanngortunillu paasinnilernissaat.

Atuartitsissutip atuartoq sumiiffimmini, nuna nunarsuarlu tamakkerlugu qanga ullutsinnilu inuunermi atukkanik, eqqarsartaatsinik inuiaqatigeeriaatsinillu ilisimasaqalersissavaa. Atuartitsissut atuartut namminneq kulturimut oqaluttuarisaanermilu sumut ilaanerminnik paasinnilersitseqataassaaq. Atuartuttaaq sumiiffimminni, nunami nunarsuarmilu ajornartorsiutinut apeqqusiisinnaanertik,namminneq politikkimut, aningaasaqarnermut, isummallu tunngaviinik oqariartuutinut namminersorlutik misissueqqissaarisinnaanertik, naliliisinnaanertik isummersinnaanertillu inerisassavaat.
Atuartitsineq annertunerusumik atuartut namminneq kulturikkut kinaassutsiminnik
paasinnikkiartulernerannik oqaluttuarisaanermilu tunngavigisaannik aallaaveqassaaq.
Atuartitsinermi Kalaallit Nunaata aallaavigineratigut inuiaqatigiit kulturillu allat aaqqissuussaaneri paasineqassapput, taamaalilluni alloriarfimmi atuartitsineq nammineq nunagisami nunallu allat politikkikkut aaqqissugaanerannik, nammineq nunagisap nunallu allat teknologiip sunniineratigut inuussutissarsiornikkut innuttaasutigullu ineriartornerannik siammasissumik paasinninnissamut ammaassissaaq.
Alloriarfinni tamani nunat akornanni inuiaqatigiit isumalluutinut piusunut, nunarsuarmilu
avatangiisini ajornartorsiutaasunut tunngatillugu, atuartut namminneq akisussaaqataanertik
ilisimalissavaat, soorlu aamma nunat akornanni inuiaqatigiit inunnut ataasiakkaanut, ingammik meeqqat pisinnaatitaaffiinut tunngatillugu, akisussaaffeqarneri ilisimasaqarfigilissagaat. Inuiaqatigiit tamatsinnit pilersinneqartarneri annertusiartortumik paasisaqarfigileriartussavaat, taamaattumillu uagut tamatta nunatsinni nunarsuarmilu inuiaqatigiinnut tunngasutigut akisussaaqataasugut.

Naliliineq tassaavoq ilikkagassatut anguniagassat aallaavigalugit atuartut ulluinnarni atuarnerminni pissarsiaannik ingerlaavartumik naliliisarneq, ikorfartuineruvoq isumassarsiornarlunilu. Atuartut ulluinnarni assigiinngitsorpassuartigut nalilerneqarsinnaapput. Naliliineq pitsaasarpoq atuartitsinermi siunertaq atuartunut aammalumi angajoqqaanut ersarikkaangat. Ilaatigut piariikkat inerneri nakkutiginiarlugit nalilerneqakkajunnerusarput. Allatigulli naliliinerit siunissamut ungasinnerusumut isiginiarnerusarput, tassani suliat qangarnisaanerusut nutaanerusullu, suleriaatsit
atuartitsinermilluunniit ingerlatsinerit, ukiup alloriarfiulluunniit ingerlanerani piffissamik
isumaqatigiissuteqarnikkut sanilliunneqarsinnaasarput. Ulluinnarni piffissallu annertunerusut
akuttoqatigiissaarlugit naliliisarnerit pingaaruteqarput. Naliliineq tassaavoq atuartut, angajoqqaat ilinniartitsisullu ataatsimut atuartup ineriartornerata malinnaaffiginissaanut sakkussaq, aammalu atuartup suliaqarnerni, ingerlataqarnerni alloriarfinnilu tamani anguniagassanik angusaqarnissaanik qulakkeerinnittussaasoq.

Qisuariarfiginninneq
Qisuariarfiginninneq tassaavoq atuartitsissummi sulianik sulinerullu ingerlaneranik utertiffiginninneq. Tassani ilinniartitsisumit atuartumuunerusarpoq, atuartulli imminnut aamma qisuariarfigisinnaapput. Qisuariarfiginnittarneq atuartut ataatsimoornerannut iluaqutissartaqarsinnaavoq. Ilinniartitsisup qisuariarfiginninneq atuartitsissummik eqqarsaatersorfiusunngorlugu sinaakkusersinnaavaa.

Qisuariarfiginninneq ima takutinneqarsinnaavoq:
• Suna siunertaava?
• Atuartoq siunertamut naleqqiulluni sumiippa?
• Anguniagassap angunissaanut alloriarnissaq tulleq suua?